Eleftherna (Eleftherana, Eleutherna, Eleuterna, Ελεύθερνα)
Kreteńskie miasto-państwo Eleftherna zostało założone przez Dorów ok VIII w. p.n.e. i istniało do czasów bizantyjskich. Część miasta została zniszczona przez trzy trzęsienia ziemi i wielokrotne wrogie najazdy. Miasto dzięki strategicznemu położeniu na wysokości 380m w przecięciu dróg między Cydonią, Knossos i Górom Idi stanowiło ważne miejsce zapewniające kontrolę nad trasami, zapewniało utrzymywanie relacji handlowych z innymi miastami Krety oraz z Azją Mniejszą, Cyprem, Egiptem, Cykadami i Attyką (o czym świadczyły przedmioty znalezione na terenie wykopalisk).
Pierwsze prace archeologiczne były w 1929 r a regularne prace wykopaliskowe trwają od 1985 r. i w związku z tym nie ma wstępu do wykopalisk.
Na terenie wykopalisk odkryto nekropolię z wczesnej epoki archaicznej z licznymi nagrobkami, rzeźbami, miejscami pochówków (zarówno groby ziemne jak i ślady kremacji zwłok i szczątki zmarłych w urnach). Archeolodzy odkryli ruiny: akropolu, osady z epoki hellenistycznej, zbiorników na wodę, późnogotyckiej wieży, mostu wykutego w skale w czasach grecko-rzymskich, trójnawowej bazyliki wczesnochrześcijańskiej, cystern wykutych w skalnym klifie na zboczu, kamieniołomu, luksusowych willi, łaźni.
W miejscowości Eleftherna znajduje się kościół z X w stojący przy źródle, rzymska willa zbudowana z materiałów zrabowanych z ruin starożytnej Eleftherny,
Po zwiedzeniu ruin kreteńskiego miasta-państwa warto odwiedzić niewielkie Margarites słynące z rękodzieł ceramicznych bądź klasztor Moni Arkadiu służący za schronienie powstańcom przeciwko Turkom.
